Maria Platschart

Jeugd

Maria Platschart werd op 19 februari 1783 geboren te Sint Anna ter Muiden, mogelijk in het huis genaamd de Brouwerie dat haar vader twee jaar daarvoor had gekocht. Zij was een dochter van Johannes Platschart en Johanna de Witte en de enige van hun zeven kinderen die volwassen is geworden.

Kort na haar geboorte verhuisde de familie naar Cadzand, waar de familie een paar jaar heeft gewoond voor ze terugkwamen naar Sint Anna ter Muiden. Toen Maria 3 jaar oud was, overleed haar moeder. Haar vader bleef bijna 10 jaar alleen voor hij een omstreden huwelijk aanging: hij hertrouwde met de weduwe van zijn halfbroer Adriaan Platschart, Susanna le Roij. Zij kregen samen een zoon, die gedoopt werd voor hun huwelijk omdat de dominee hen weigerde te trouwen. Uiteindelijk zijn ze in 1796 in Westkappelle getrouwd. Susanna le Roij overleed in 1801.

Zoon Adriaan Platschart

Maria kreeg toen ze 21 jaar oud was een onwettig kind. Op 28 september 1804 werd Adriaan Platschart geboren. Elisabeth Deemer, de vroedvrouw, assisteerde bij de geboorte.

Op 30 oktober 1804 staat over deze bevalling in de kerkenraadsnotulen: ²

Wegens gegeven ergernis door eene onegte bevalling werd onder censuur tot droefheid der vergadering gelegd Maria Platschart.

Opvallend detail is dat haar vader op dat moment lid was van de kerkenraad. Hij was als getuige aanwezig bij de aangifte van de geboorte van Adriaan. Het kind bleef niet lang leven want op 12 mei 1805 is hij overleden. ¹

Huwelijk met Louis du Bois

Twee jaar later, op 18 maart 1807, trouwt ze met oude Louis (Lodewijk) du Bois, een 32-jarige landarbeider uit Oostburg. Hij was een zoon van Thomas du Bois en Lena Jansen. De vader van Maria, Johannes Platschart is dan 56 jaar en treedt op als getuige. Later dat jaar trouwt haar vader voor de derde keer, ditmaal met de 35 jaar jongere Jannetje Clicquennoij, met wie hij nog drie kinderen kreeg.

Louis du Bois en Maria krijgen de volgende kinderen (allen geboren te Sint Anna ter Muiden:

1. Johanna Helena, geb. circa 1807, overl. te Sluis op 8 januari 1829.
2. Een levenloze zoon, geb. 16 september 1809
3. Helène du Bois, geb. 5 november 1810, overl. 7 december 1810.
4. Johannes Jacobus du Bois, geb. circa 1811, overl. te Groede op 11 oktober 1883. Hij trouwt op 11 mei 1837 in Groede met Catharina van Overbeke.
5. Helène Jeanne du Bois, geb. 8 september 1813, overl. 12 november 1813.

Lang is ze niet met Lodewijk getrouwd. Op 14 augustus 1815 is hij in Sluis overleden. ³

Dochter Cornelia Platschart

Kerkenraadsnotulen met vermelding van het onechte kind

Vijf jaar later krijgt ze haar tweede onwettige kind, Cornelia. Cornelia werd geboren op 9 december 1820. Ook hier heeft de kerkenraad geen goed woord voor over:

De viering van het H. Avondmaal op handen zijnde, word er censura morum gehouden en besloten om Maria Platschart aan te schrijven, dat zij zich, wegens haar onzedelijk gedrag, blijkbaar in het onecht kind dat zij ter wereld gebragt heeft, van het Avondmaal volkomen zal onthouden, tot zoo lang zij den kerkeraad blijken van haar berouw gegeven hebben, of de vergadering overtuigd is van haar zedelijk gedrag.⁴

Maria en haar kinderen wonen in eerste instantie in bij haar vader en zijn gezin. Lang heeft die situatie niet geduurd, want op 6 april 1821 wendt haar vader zich tot de kerkenraad met het verzoek om met ingang van 1 mei andere huisvesting voor haar te regelen. Door omstandigheden kan hij haar geen huisvesting meer verlenen. Wat die omstandigheden zijn wordt niet toegelicht, maar tijdens diezelfde bijeenkomst van de kerkenraad neemt Johannes Platschart wel een ander arm persoon bij zich in huis. Overigens overlijdt Johannes Platschart het jaar erna, dus erg lang had ze toch niet bij hem kunnen blijven wonen.

De kerkenraad besluit om aan Maria een gedeelte van de woning van J. v.d. Polder af te staan, met 20 rijksdaalders per jaar om in het onderhoud van haar kind te voorzien. Van november t/m februari krijgt ze 3 rijksdaalders per maand en in maart, april, september en oktober 2 rijksdaalders per maand. ⁷

Maria sterft op 20 januari 1835, als haar dochter 14 jaar oud is. Ze woont dan in wijk 11 nr. 26 in Sint Anna ter Muiden.⁶

In 1852 is haar dochter Cornelia zelf ongehuwd zwanger. In tegenstelling tot haar moeder besluit zij om niet in Sint Anna ter Muiden te blijven. Zij vertrekt naar Breda.

Chronologie

Jaar	Gebeurtenis
1783	Geboorte Overlijden oudere zus Catlijntje
1784	Verhuizing naar Cadzand (circa) Geboorte broer Jannis Overlijden broer Jannis
1785	Geboorte zus Abigail Overlijden zus Abigail
1786	Geboorte broer Johannes Overlijden broer Johannes Overlijden moeder Verhuizing naar Sint Anna ter Muiden (circa)
1788	Overlijden oudere zus Johanna
1795	Geboorte halfbroer Adriaan
1796	Tweede huwelijk vader met Susanna Le Roij
1801	Overlijden stiefmoeder Susanna Le Roij
1804	Geboorte zoon Adriaan (buitenechtelijk)
1805	Overlijden zoon Adriaan
1807	Derde huwelijk vader met Jannetje Clicquennoij Huwelijk met Louis du Bois Geboorte dochter Johanna Helena (circa) Geboorte halfbroer Adriaan Overlijden halfbroer Adriaan
1809	Geboorte levenloze zoon Geboorte halfbroer Johannes Jacobus
1810	Geboorte dochter Helène Overlijden dochter Helène
1811	Geboorte zoon Johannes Jacobus (circa)
1813	Geboorte dochter Helène Jeanne Overlijden dochter Helène Jeanne
1815	Overlijden man Louis du Bois
1817	Geboorte halfbroer Adriaan
1820	Geboorte dochter Cornelia (buitenechtelijk)
1821	Uit huis gezet door haar vader
1822	Overlijden vader
1823	Tweede huwelijk stiefmoeder Jannetje Cliquennoij met Abraham Porreij Overlijden stiefmoeder Jannetje Clicquennoij
1829	Overlijden dochter Johanna Helena
1835	Overlijden

Bronnen

1. 1. ^  Zeeuwen Gezocht
2. 2. ^  Zeeuws Archief, Archief Hervormde Gemeente Sint Anna ter Muiden, inv.nr. 6
3. 3. ^  Zeeuwen Gezocht
4. 4. ^  Zeeuws Archief, Archief Hervormde Gemeente Sint Anna ter Muiden, inv.nr. 6
5. 5. ^  Zeeuws Archief, Archief Hervormde Gemeente Sint Anna ter Muiden, inv.nr. 6
6. 6. ^  Zeeuwen Gezocht
7. 7. ^  Zeeuws Archief, Archief Hervormde Gemeente Sint Anna ter Muiden, inv.nr. 6