Hervormde Kerk

Prentbriefkaart van de kerk

De toegangspoort

Interieur

Orgel

De Hervormde Kerk van Sint Anna ter Muiden ligt aan de Nederherenweg. In 1832 had de kerk kadastraal nummer A 89.

Gebouw

De zware vierkante torenstomp torent nog steeds boven de huizen van Sint Anna ter Muiden uit. Het is een overblijfsel van een 14de eeuwse gotische kruiskerk. Aan de sporen in de vier zijmuren kan men afleiden dat de toren was ingebouwd tusen het koor, het schip van de kerk en twee dwarsarmen. De oude toren kan langs een wenteltrap worden beklommen. De hoogte toont aan hoe imposant het gebouw vroeger geweest moet zijn. Het kerkje heeft twee traveeën en een kleine consistorie.

Het interieur van het kerkje is grotendeels 17de eeuws. De kerk heeft een orgel uit 1872.

Anna

De kerk was gewijd aan de Heilige Anna, de moeder van Maria, de grootmoeder van Jezus. Mude was in de Middeleeuwen zelfs een bedevaartsoord voor de Heilige Anna.

Geschiedenis

De kerk dateert uit de veertiende eeuw. Toen het stadje Mude nog aan het Zwin lag fungeerde de toren ook als vuurtoren. Men brandde op het dak van de toren de vuren, als baken voor de zeelieden in de monding van de delta, met veel kleine eilandjes en schorren.

In de Tachtigjarige Oorlog werd het kerkgebouw verwoest. In 1653 werd het huidige Nederlands Hervormde kerkje aan de zuidzijde tegen de stompe toren aangebouwd.

In 1675 sloeg de bliksem in het klokhuis. Hierbij werden diverse geschilderde ramen verbrijzeld en werd een groot deel van het interieur verwoest.

Graven

Beschilderd graf in Aardenburg

Grafsteen van Jan Beels

Bij opgravingen in 1962 werden bakstenen graven met schilderingen erin, vergelijkbaar met die in Aardenburg. In de kerk bevinden zich verder diverse oude grafstenen:

• Een monnik staande op een schip. In de hoeken twee engelen. In den rand : Hit jacet Michae; dictus Svinre qui obyt anno D. MCCCCLX. X11 [Decembris]. Ejus anima oramus requiescat in pace amen.
• Een man en een vrouw uitgegrift. (Deze zerk is in stukken). Sepulture va[n] Paesschier.... lant fs. Cornelis die starf ao.XVc LXIII.... Meie ende van Corneliesa. Lenaert Leymers Paesschier wijff was starf ao. XVc XLIIII den 1 Septe[m]bris.
• Hier leghet Mr. Jan Blankaert ruwaert en camerlinc van mns. heren van Burg. en capetein van Torre van Burgne die starf it jaer MCCCCXLIII d. XXVste dach in november; thier leechet vrouwe Kateline van Roesselare mr. Jans wijf was die starf int jaer XXIX.
  (Wapen : blauw schild bezaaid met gouden lelies en een gouden keper over alles heen; een gekroonde helm; helmteeken een uitkomend omgekeerd geharnast been)
• Op een brokstuk: ... heer van Wytscate ten [Tegere?] en van Voerde...
• Hier leghet Jan fs. Clays Beels die ovleet a MCCCCXXXIX den XXVII dach in Hoymaent. Hier leghet Kateline f. Clays Lambrechts twijff Jä f. Clays Beels die ovleet int jaer MCCCC ...
  Hier leghet Tanne twijff Clays Beels.... XV dartigh novembre.
  Jan Beels ende sijn wijf hebben ghegheven omme de messe mede te doene van Sinte Kateline ende Sinte Barbelle E[en] haelf ghemet l[ant] ligghende binen prochy [va]n der [Mude] mette Oosthende an den huutwech van deser stede Toebehord Lievin de Vlieghere.

Op het kerkhof bevinden zich enkele tientallen graven van na 1900.

Bij opgravingen in 1962 werden aan de grens van het kerkhof vijf potten uit de vijftiende eeuw aangetroffen, waarin kinderlijkjes waren bijgezet.

Rouwborden

Rouwbord van Kapitein van Ewsum

Rouwbord van Angenis Richaert

In de kerk bevinden zich twee rouwborden:

• Rouwbord van Kapitein van Ewsum, een commandant van het Grote Pas. Het bord bevat de tekst Obijt den 14 juli 1667, het wapen Van Ewsum en de kwartieren:
  • Van Ewsum gedeeld met Richgart
  • Op rood een gouden lelie (Spruit?)
  • Richgart (op blauw een tak met drie klimopbladeren)
  • Haeften
• Rouwbord van diens vrouw Angenis Richaert. Het bord bevat de tekst obyt den 24 meij 1665 en toont in ruitvorm het alliantiewapen van Ewsum X Richgart en de kwartieren:
  • Keppel
  • Dort
  • Droest (op rood een zilveren schildje)
  • Broeckhuysen
  • Hueger (op rood een tak met drie vijfbl. witte bloemen)
  • Richgart
  • Haeften
  • Kerrinck (op rood een zilveren schild beladen met een zwarte leeuw)
  • Keppel
  • Gruben (op rood een gouden hert).

Vermeldingen

Ommeloper 1577

• De kercke van Sint Anne ter Mude ande oostsijde bijt noorthende daeran over d’adere de kercke metten kerckhove cum noortzijde anden Meulenwech streckende metten oosthende anden Nederenheerwech metten zuutoosthoucke an Sint Anne strate,
  1 gem

Literatuur

• Div.auteurs: Langs de oude Zeeuwse kerken, Baarn, 1975, p. 151
• H. Janse: Cultuurgeschiedenis der Lage Landen: Kerken en torens in Zeeland, 1969, p. 106
• M.P. de Bruin: Hoog van de toren, Provincie Zeeland, 1994, p. 11-12.
• P.C. Bloys van Treslong Prins: Genealogische en heraldische gedenkwaardigheden van de kerken in en uit de provincie Zeeland, Utrecht 1919